टोमॅटो पिकात आढळणारे मुख्य विषाणूजन्य रोग

1. टोमॅटो लीफ कर्ल व्हायरस (चुरडामुरडा रोग) - 

प्रसारक कीटक-  पांढरी माशी (Whitefly)

लक्षणे - 

* पाने लहान होऊन वाकडी व गुंडाळलेली दिसतात.

* पानांची कडा व शिरा पिवळसर होतात; पानांचा चहा कपासारखा आकार येतो.

* फुले गळून जातात, झाडाची वाढ खुंटते.

* पानांचा पोत खडबडीत व रंग जांभळसर होतो.

2. ग्राउंडनट बड नेक्रोसिस व्हायरस (शेंडेमर रोग) - 

प्रसारक कीटक- फुलकिडे (Thrips)

लक्षणे -

* सुरुवातीला लक्षणे बुरशीजन्य करपा रोगासारखी दिसतात.

* शेंड्यापासून रोगाची सुरुवात होते; लहान तांबूस, काळसर वर्तुळे, चट्टे दिसतात.

* कोवळी पाने करपून काळी पडतात; झाडाचे सर्व भाग संक्रमित होतात.

* झाडे अकाली करपून मरतात, फळधारणाच होत नाही.

* फळे वेडीवाकडी होतात, डाग पडतात, आकर्षक रंग येत नाही.

3. कुकुंबर मोझॅक व्हायरस (CMV) -

प्रसारक कीटक -  मावा (Aphids)

लक्षणे -

* पानांवर हिरवे-पिवळे ठिपके, असमान हरितरोगी नमुने.

* झाडाच्या फांद्यांचा आकार दोरीसारखा दिसतो.

* टोमॅटोशिवाय इतर अनेक पिकांनाही लागण होते – त्यामुळे नियंत्रण कठीण.

4. टोमॅटो क्लोरोसिस व्हायरस -

प्रसारक कीटक - पांढरी माशी

लक्षणे -

* पानांवर अनियमित रंगाचे ठिपके.

* दोन शिरांमधील भाग पिवळसर तर शिरा हिरव्या राहतात.

* रोगाची तीव्रता वाढल्यास पाने सुकतात.

5. टोमॅटो प्लॅस्टिक व्हायरस -

लक्षणे - 

* फळे कडक व पिकलेली न वाटणारी.

* फळांवर पांढरे-हिरवे डाग; आवरण भाजल्यासारखे दिसते.

* फळांचा नैसर्गिक रंग व आकार बिघडतो.

विषाणूजन्य रोगांचे एकात्मिक व्यवस्थापन - 

1. रोपवाटिका संरक्षण -

* प्रतिकारक/सहनशील वाण निवडा.

* मका सापळा पीक म्हणून प्लॉटच्या कडेने लावा.

२. कीटक नियंत्रण (फवारणी) -

प्रारंभिक टप्प्यात (२०० लिटर पाण्यात)

* थायोमिथोक्सम 25% WG – 100 ग्रॅम- active metho 25 WG

* डायमेथोएट 30% EC – 160 मिली

* इमिडाक्लोप्रिड 70% WG – 40 ग्रॅम-(actiphate gold) 

   नैसर्गिक उपाय -

* निंबोळी अर्क 5%

* अझाडीरेक्टिन (1500 ppm) – 30 मिली—(active neem -

* बायोपेस्टीसाईड्स: व्हर्टिसिलीयम किंवा मेटारायझीम

३. पीक व्यवस्थापन -

* रोगग्रस्त झाडे/फळे काढून जाळा.

* माती परीक्षण करून अन्नद्रव्य व्यवस्थापन करा.

* फळ तोड झाल्यावर उरलेले झाडे वेळ वाया घालवू न देता नष्ट करा.      महत्त्वाच्या टिप्स

* पिकात कीड आल्यावर कीटकनाशकाचा उपयोग होतो, पण विषाणूवर औषध नाही.

* फक्त कीड रोखल्यासच रोगाचा प्रसार थांबतो.

* नियमित निरीक्षण, फेरपालट, स्वच्छता आणि रोपवाटिका व्यवस्थापन हेच यशस्वी पिकाचे रहस्य.

मागील लेख - 

1. आयडियल कृषी वाणी 36 - केळी पिकामधील विषाणूजन्य (Virus) रोग
2. आयडियल कृषी वाणी 35 - पपई रिंग स्पॉट व्हायरस
3. आयडियल कृषी वाणी 29 - टोमॅटो प्लॅस्टिक व्हायरस
   
4. आयडियल कृषी वाणी 28 - पपईवर आढळणारे प्रमुख विषाणूजन्य रोग
5. आयडियल कृषी वाणी 27 - ऊस पिक बेसल डोस
6. आयडियल कृषी वाणी 24 — हळद/ आले (part -1)
7. आयडियल कृषी वाणी 20 - आडसाली ऊस लागवड म्हणजे काय ?

*********************

आयडियल फौंडेशन

18008330455, 9623121955

शेतीविषयक माहिती मिळण्याकरता खालील लिंक चा वापर करावा.

https://www.facebook.com/share/p/16o9GU5mU8/

*********************