डॉ. संतोष तुपे - संजीवकांची ओळख : ट्रायकॉनटेनॉल

Knowledgebase
संजीवकांची ओळख : ट्रायकॉनटेनॉल

Crop Name : OTHER ||
Work Purpose : Other ||


संजीवकांची ओळख : ट्रायकॉनटेनॉल
संजीवके म्हणजे वाढीसाठीचे हार्मोन्स. सर्व वनस्पती स्वतःच्या वाढीसाठी सूक्ष्म प्रमाणात विविध जैवरसायने - संजीवके तयार करतात.
प्रतिकूल परिस्थितीत किंवा एखाद्या अन्नद्रव्याच्या कमतरतेमुळे पिकांची योग्य वाढ होत नाही अशा वेळी संजीवकांचा वापर फायदेशीर ठरतो. जिब्रेलिन्स, सायटोकायनिन, ऑक्झिन्स, ट्रायकॉनटेनॉल, ब्रासिनोईड्स हि संजीवकांची काही उदाहरणे.
यातील ट्रायकॉनटेनॉल हे एक फॅटी (३० कार्बनची साखळी असलेले) अल्कोहोल आहे. याला मेलिसील अल्कोहोल किंवा मायरिसील अल्कोहोल असेही नाव आहे. वनस्पतीच्या पाना-खोडावरील क्युटिकल या मेणचट आवरणामध्ये हे आढळते. मधमाशीच्या पोळ्यात असणाऱ्या मेणात, लसूणघास, भाताचा कोंडा यामध्ये ट्रायकॉनटेनॉल हे भरपूर प्रमाणात असते. आम्ही भाताच्या कोंड्याच्या मेणापासून ट्रायकॉनटेनॉलची निर्मिती करतो. ट्रायकॉनटेनॉल हे अतिशय प्रभावी संजीवक असून १-५ पीपीएम इतक्या सूक्ष्म प्रमाणात वापरल्यावर पिकावर लक्षणीय परिणाम दिसून येतो. याच्या उत्पादनात मेणातील २४, २६, २८, ३२ कार्बन असलेले फॅटी अल्कोहोलही असतात. फक्त त्यांचे प्रमाण ट्रायकॉनटेनॉलपेक्षा कमी असते.
या सर्वांच्या एकत्रित कार्यामुळे पिकाची जोमदार वाढ होते आणि फवारणीमुळे पिकामध्ये खालील परिणाम दिसतात -

ट्रायकॉनटेनॉल वापरण्याचे फायदे -

  • प्रकाश-संश्लेशन कार्यक्षमता वाढवते, क्लोरोफिलचे प्रमाण वाढते व झाडाची / रोपांची प्रजनन क्षमता वाढवते.
  • नविन फांद्या, फुले, फळे यांच्या प्रमाणात वाढ होते. फुटवे भरपूर येतात. पाने मोठी जाड व रुंद होतात.
  • कळ्यांची आणि पानांची गळती थांबते, कळ्यांची फुलण्याची क्षमता वाढते.
  • नविन अंकुरांचा विकास वाढतो, फळांची गळती थांबून फळांचा सरासरी आकार वाढतो.
  • पिकाची रोग व कीड प्रतिकारशक्ती वाढते व पिकात कणखरपणा येतो. अनेक प्रकारची विकरे, संजीवके कार्यान्वित होतात. पिकावरील अजैविक, जैविक ताण कमी होतो.
  • मुळांची वाढ उत्तमप्रकारे होते, मुळांची लांबी आणि रोपांची उंची वाढते.
  • जमिनीत टाकलेल्या खतांचे शोषण चांगले होते, झाडांना पोषणतत्वे जास्त प्रमाणात मिळते.
  • रोपांची परिपक्वता होण्यास सहाय्यक आहे. वनस्पतीची जी वाढीची अवस्था आहे ती जलद होते.
ग्रीनव्हेंशन बायोटेकचे ट्रायकॉनटेनॉल शक्तिवान या नावाने उपलब्ध असून सर्व पिकांसाठी १-१.५ मिली/लिटर प्रमाणात वापरल्यावर वरील सर्व परिणामांमुळे उत्पादनात भरघोस वाढ होते.


..........................................
डॉ. संतोष तुपे
ग्रीनव्हेंशन बायोटेक प्रायव्हेट लिमिटेड
..........................................