प्रा. अमोल पांडूरंग ढोरमारे - मित्र किटक : प्रार्थना कीटक

Knowledgebase
प्रा. अमोल पांडूरंग ढोरमारे - मित्र किटक : प्रार्थना कीटक
Crop Name : OTHER ||
Work Purpose : Crop Protection ||

प्रार्थना कीटक

प्रार्थना कीटक म्हणजेच *प्रेइंग मँटिस* हा एक प्रकारचा कीटक आहे, जो त्याच्या अनोख्या शरीराच्या रचनेमुळे आणि शिकारी स्वभावामुळे ओळखला जातो.
याचे नाव त्याच्या पुढच्या पायांच्या स्थितीवरून आले आहे, जे प्रार्थना करत असताना हातांच्या मुद्रेसारखे दिसते. हा कीटक शेतीमध्ये हानिकारक कीटक नियंत्रणासाठी उपयुक्त ठरतो कारण तो इतर कीटकांचा शिकार करतो. त्यामुळे तो जैविक कीड नियंत्रणात महत्त्वाचा मानला जातो.


प्रार्थना कीटकाची अंडी (ऊथेका): 

                       प्रार्थना कीटक, ज्याला प्रार्थना कीटक (Praying Mantis) म्हणतात, त्याच्या अंड्यांना ऊथेका (Ootheca) म्हणतात.
ही अंडी फोमसारख्या झागाने संरक्षित असतात, जी मादी प्रार्थना कीटक स्वतः तयार करते.
अंडी (ऊथेका) चे वैशिष्ट्ये:
  1. संरक्षणात्मक संरचना : मादी प्रार्थना कीटक अंडी घालताना प्रथिनयुक्त स्राव तयार करते, जो झागासारखा असतो. हा स्राव सुकून सख्त होतो आणि अंड्यांना थंड हवेपासून व शत्रूंपासून सुरक्षित ठेवतो.
  2. आकार व रंग : प्रार्थना कीटकाच्या प्रजातीवर अवलंबून ऊथेकाचा आकार, रंग आणि बनावट वेगळी असते.ही साधारणतः उंच झाडाच्या फांद्यांवर किंवा गवतांवर आढळते.
  3. अंड्यांची संख्या : एका ऊथेकामध्ये साधारणतः 100-200 अंडी असतात.
  4. हिवाळ्यात संरक्षण : ऊथेकातील अंडी हिवाळ्यात निष्क्रिय राहतात आणि वसंत ऋतूत किंवा गरम हवामानात पिल्ले बाहेर पडतात.
शेतीतील उपयोग:
१)प्रार्थना कीटक शेतीसाठी अत्यंत उपयुक्त आहे, कारण तो नैसर्गिक कीड नियंत्रक आहे फळमाशी, रसशोषक कीड, पानकिडे यांसारख्या हानिकारक किडींचा नाश करतो.
२) जैविक कीड नियंत्रणासाठी प्रार्थना कीटकाचे प्रजनन उपयोगी आहे.प्रार्थना कीटकाची अंडी, म्हणजेच ऊथेका, शेतीसाठी जैविक कीड नियंत्रणात महत्त्वाची भूमिका बजावतात. ती नष्ट न करता संरक्षित करणे शेतकऱ्यांसाठी फायद्याचे ठरते.

प्रा. अमोल पांडूरंग ढोरमारे
(कृषि कीटकशास्त्रज्ञ)
यांचे इतर लेख


अधिक माहितीसाठी, खालील फेसबुक पेजला भेट द्या
**************
Public Posts